1990 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan Özbekistan’ın Hive şehri, 2020 yılında Türk Dünyası Kültür Başkenti seçilmiştir. Bugünkü yazımızda bu masalsı şehre göz atıyoruz!

Rivayete göre çölden geçip uzun süre sonra şehre gelen bir seyyah kuyudan içtiği suyla rahatlayıp ‘hey-vah’ der ve bu nida zaman içinde değişerek dilimize Hive olarak yerleşir.

2500 yıllık tarihi ile eski yerleşim yerlerinden olan Hive, dönemin hükümdarlarına ev sahipliği yapmasının yanı sıra dünyanın dört bir yanından misafirlerin de ağırlandığı bir yerdir. Günümüze iyi korunarak gelen gelenek ve görenekleri, lehçeleri, yemekleriyle adeta zamana meydan okuyan şehir iç içe iki sur tarafından çevrelenir ve camileri, medreseleri, külliyeleriyle açık hava müzesi olarak da nitelenir.

En dıştaki surlar yeni şehir yerleşkesini çevreler ve bu kısma ‘Dışan Kale’ denir. Yine surlarla çevrili olan eski şehir yerleşkesi ise ‘İçan Kale’ olarak isimlendirilir. Eski şehir konumunda olan İçan Kale; muhteşem renklerle kaplı camileri, medreseleri, kapılarıyla ünlüdür ve dokunun zedelenmemesi için dışarıdan göçe izin vermez.

Tarihi İpek Yolu üzerinde olması hasebiyle bu şehir zaman içinde birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, her zaman devletlerin uğruna savaştığı bir yer olmuştur. Tarih boyunca birçok yıkımı görmesine rağmen mavi tonlarının ince ince işlendiği yapılarıyla hala ayakta olan şehir, 17. yüzyılda Hive Hanlığı’nın başkentliğini üstlenir, 1873’te Sovyet kontrolüne geçer.

Özbekistan’ın batısındaki Harezm bölgesinin incisi olarak betimlenen Hive şehrinin sokaklarında birçok alim yürümüş ve yetişmiştir. Gökbilim, coğrafya, matematik bilimlerinde çalışmalar yürüten ve ’0’ rakamını bulan, algoritmanın kurucusu olarak bilinen El Harezmi ve yine gökbilim, matematik, doğa bilimleri çalışmalarıyla tanınan El Biruni bu alimlere örnektir.

Şehirde mutlaka görmeniz gereken yerleri saymakla bitiremeyiz ancak Cuma Mescid Külliyesi, Muhammed Emin Han Medresesi, Kalta Minar, Şergazihan Medresesi ve Köhne Ark (Eski Saray) ı listenizin üst sıralarına yazabilirsiniz.