Japon Çay Seremonilerinin Tarihçesi

Karmaşık kültürel mozaikleriyle dikkat çeken Japonlar kökeni yaklaşık 400 yıl öncesine dayanan ritüelleri çay seremonileriyle de farklarını ortaya koymaktadır.Japon Çay Seremonisi ünlü Japon yeşilçayı matchanın hazırlanıp içilmesini içeren sanatsal bir etkinliktir.  Zen Felsefesi’nden esinlenilerek ritüelleşen çay seremonileri, oldukça koreografiktir. Tören tadında geçen bu ritüele katılanlar ruhlarını sadece o ana odaklar. Hazırlayan kişinin kendisini sadece yaptığı işe verdiği çay hazırlama ritüelinin ardından sıra hazırlanan ünlü matcha çayını içmeye gelir. Ritüeldeki bir diğer önemli nokta da herkesin çayı aynı kaptan içmesidir. Aynı bardaktan çay içmek Japonların eski savaşlara yaptığı bir atıftır.

Bu ritüelde önemli olan bir diğer nokta da; törenin estetik değeridir. Japonların her anını özenle kurguladığı tören estetik açıdan  oldukça tatmin edicidir. Çay kaplarının yerleştirilişi bile ortamın estetik açıdan nasıl daha güzel olacağına göre hesaplanmıştır. Törenin bu kadar önemli olmasının bir başka nedeni de; hazırlanan çayın hazırlayan kişinin kalbini ortaya koymasıdır.

Japon Çay Seremonileri Ve Zen Felsefesi

Çıkış noktası Hindistan olarak bilinen Zen Felsefesi, Çin’e uğradıktan sonra Japonya’ya ulaşmıştır. Japonların fazlasıyla etkilendiği ve çoğu ritüelinin özünde yer alan Zen Felsefesi’nin en basit öğretisi her şeye sevgi duymaktır. İnsanın kendisiyle barışık olması ve özünü bulması gerekliliğini vurgulayan Zen Felsefesi,  kalabalıktan uzaklaşarak zihni temizleme noktasında oldukça işlevseldir.

Japonların önemli ritüelleri Çay Seremonileri de Zen Felsefesi’nden doğmuştur. Felsefenin öğütlediği kalabalıktan uzaklaşma, çay  seremonilerinde insanların kendilerini sadece çaya vermesi olarak karşımıza çıkar. Kendini sadece çayın hazırlanmasına veren insanlar böylelikle etraflarındaki çılgın şehir hayatından uzaklaşırlar.

Çay Seremonilerinin Özellikleri

Ritüellerine büyük önem veren Japonlar, çay seremonilerinin  üzerine de çok titrer. Sadou (çaya giden yol) ya da Chanoyu isimleriyle andıkları bu törenleri Chasitsu adı verilen odalarda yaparlar. Eskiden yaşanan evlere uzak bir yerde konumlanan Chasitsular, seremoniye katılanları  yeşilliklerin içerisinde sakin bir dünyaya taşımaktadır. Artık Chasitsuların evlere yakın yerlerde konumlandığı da görülmektedir.

Önemli bir ritüel olan Sadou’da her hareketin bir usulü vardır. Katılımcılar ve çayı hazırlayan kişi bu usule uygun hareket ederek törenin layığıyla yapılmasında etkin rol oynar. Çay seremonisinde aceleye yer yoktur. Bu törenlerin kısaltılmış hallerinin yaklaşık 45 dakika kadar sürdüğü bilinen bir gerçektir. Çayı hazırlayan kişi; çayı karıştırırken, çaya su eklerken ve çayı servis ederken oldukça yavaş hareket etmektedir. Çünkü belirttiğimiz gibi bu seremonilerde  önemli olan çaya odaklanmayı başarmaktır. Çaya odaklanmak beraberinde, dünyadan uzaklaşmayı ve öze yaklaşmayı getirir.

Çay seremonisine katılan misafirler ritüelin yapılacağı salona alçak bir kapıdan girmektedir. Kapı alçak olduğu için salona eğilerek girmek gerekir. Bu noktada eğilmek oldukça önemlidir çünkü misafirlerin alçak gönüllülüğünü yansıtır. Ruhu dünyadan arındırmanın önem arz ettiği bu ritüelde Chasitsuların içi oldukça yalın döşenmiştir. Yalınlık dikkat dağıtacak şeyleri minimize eder, bu durum da öze ulaşma noktasında oldukça işlevseldir. Ayrıca ritüele katılanların oldukça gösterişsiz giymeleri gerekmektedir. Çünkü gösteriş insanın özüne ulaşması noktasında bir engeldir. Ağır kokular da öze ulaşma yolunda dikkat dağıtıcıdır. Bu yüzden katılımcılar ağır parfümleri tercih etmemelidir. Ritüelde çay seremonisi için gereken ve özel olarak üretilen çay takımları kullanılmaktadır. Bu çay takımlarının yapıldığı malzemeler mevsimlere göre değişkenlik gösterir.

Ritüelin bir diğer önemli noktası da Japon matcha çayının tadının kekremsiliğini azaltacak Japon atıştırmalıklarının ikram edilmesidir. Ev sahipleri çayın yanında ikram ettikleriyle ünlü Japon yeşil çayının tadını dengeler. Hazırlanan ikramlar çaydan önce yenir ve damağı çayın yoğun tadına hazırlar.

Japon Turlarının Vazgeçilmezi; Çay Seremonileri

Kültürel dokusuyla dikkat çeken Japonya’ya neredeyse her ülkeden Japonya turları düzenlenmektedir. Özellikle Zen Felsefesinin doğurduğu ritüellerin merak edildiği Japonya’ya giden turistler ülkenin geleneklerini deneyimleme noktasında oldukça isteklidir. Bu geleneklerden biri de şüphesiz çay seremonileridir. Bu durumun farkında olan Japon turizmcileri aracılığıyla çay seremonilerini çeşitli otellerde, bu tören için yapılan özel bahçelerde deneyimleyebilirsiniz.

Japonya’ya gitmek istiyorsanız ve gitmeden önce ülkenin kültürüne daha da hakim olmayı istiyorsanız ” Japon Kültürünü Bu Kitaplarla Keşfedin” yazımızı okumayı unutmayın.