Siz de Balat’ın her geçen gün popülerleşen bir mekan olduğunun farkında mısınız? Peki, Balat’ın günden güne neden daha çok insan ağırladığını merak ediyor musunuz? Eğer bu sorulara cevabınız evetse; gelin Balat’a dair her detayı keşfedelim.

Balat’ın Anlamı Nedir?

Balat’ı tanımaya öncelikle semtin isminin ne anlama geldiğini anlayarak başlayalım. Dünya genelinde kullanılan Balat kelimesi Fransızca kökenlidir ve kelime 3 farklı anlama gelmektedir.

• Üç bentten oluşan batı şiiri türüne balat denmektedir.
• Batıdaki bazı danslara eşlik eden şarkıların türüne balat denmektedir.
• Serbest biçimli, romantik tınılı, çalınan ya da sözlerle birlikte söylenen eserlere de balat denmektedir.

Balat kelimesinin anlamı görüldüğü gibi sanatla ilintilidir. Eğer siz de batı müziğine meraklıysanız bugüne dek çeşitli balatlar dinlemişsinizdir. Örneğin Woman in Love Barbara Streisand’ın ünlü rock balatlarından biridir. Fakat İstanbul’un ünlü semti Balat’ın isminin dilimize Fransızca’dan giren bu sanat eseriyle alakası yoktur. Semtin adı Yunancadaki saray anlamına gelen kelime Palationdan türemiştir. Kelime ilk başta imparatorluk sarayının sur kapısına verilen isimdir. Zamanla tüm semtin ismi Palation olmuş sonrasında da kelime Balat’a dönüşmüştür.

Balat Hakkında Bilgi

İlk sakinleri Makedonya’dan gelen Yahudiler olan Balat, birbirinden farklı ülkelerin özelliklerinden beslenen karmaşık kültürel mozaiğiyle bugün İstanbul’un en değerli semtlerinden biri olmuştur. Haliç’in güney kıyılarında konumlanan semt, Bizans’tan bugüne birbirinden farklı medeniyetlere ev sahipliği yaptığı için kültürel ve sosyolojik açıdan incelenmesi gereken bir yerleşim alanıdır.

Balat’ı farklılaştıran etmenleri açıklamamız gerekirse; Balat’a gittiğiniz zaman bölgede camilerin yanı sıra sinagog ve kilise yapılarına da denk gelmeniz mümkündür. Türk okulları haricinde bölgede Rum okulunun var olduğunu da geziniz sırasında gözlemleyebilirsiniz. Yolda yürürken semtteki bir doktorun tabelasındaki yazıların Türkçe olmadığını görmeniz de olasıdır. Bütün bunlar bölgede yaşayan azınlıklara yapılan bir atıf mahiyetindedir.

Balat’ı İstanbul’daki diğer semtlerden farklı yapan unsurlar yukarıda saydığımız detaylarda gizlidir. Balat’ta farklı ırktan ve farklı inanıştan insanlar bir harmoni içinde yaşarlar. Semt sakinlerinin birbirinin inançlarına karışmaması, köken farklarına rağmen kardeşçe yaşamaları Balat’ın renkli bir kültürel mozaiğe sahip olmasını beraberinde getirmiştir. Bu da insanların Balat’ı merak etmelerinin asıl sebebidir. Ayrıca semtteki renkli ve eski evler buraya nostaljik bir hava katmıştır. İnsanlar bu nostaljikliğin içinde bir başrol olmak için de Balat’a giderler.

Balat Turları

Balat kültürel açıdan zengin bir semt olduğu için eğer bu bölgeyi ziyaret ederseniz gruplar halinde gelmiş insanların etrafta fotoğraf çekildiklerini, 3.nesil kahve dükkanlarının tıklım tıklım dolu olduklarını hatta semtin sokaklarında yürüyen insanların zorlukla hareket ettiklerini gözlemleyebilirsiniz. Çünkü belirttiğimiz gibi Balat, kültürel ve tarihsel değeriyle her gün çok sayıda insanın akın ettiği bir mekandır.  Bunun farkındalığıyla hareket eden turizmciler, Balat’ı keşfetmek isteyenler için günü birlik İstanbul içi kültür turları düzenlemektedir. Yazımızın kalan kısmında Balat turunuzda kesinlikle uğramanız gereken birkaç yer tavsiyesinde bulunacağız.

Balat Gezilecek Yerler

Fener Rum Patrikhanesi:

Fener Rum Patrikhanesi ile ilgili bilgiler içeren bir yazı okursanız bu yapının Ortodoks cemaatinin Vatikan’ı olarak nitelendiğini görürsünüz. 1602 yılında bugünkü binasına taşınan patrikhane, 1800 yılı itibariyle şu anki görünümüne kavuşmuştur. Balattaki kültürel çeşitliliği sağlayan en önemli unsurlardan patrikhanenin oldukça kompleks bir yapı olduğunu söylemek mümkün. İçinde bir adet kilise ve çeşitli yerleşim alanları bulunan Fener Rum Patrikhanesi oldukça geniş bir alanda konumlanmıştır. Yapının Ortodoks cemaatinin kalbi olması Balat’ın bugünkü kültürel zenginliği açısından önemli bir durumdur. Çünkü semtin ruhunda burada yaşayan Ortodoks cemaatinin de izlerine rastlamak mümkündür.

Eğer yolunuz Balat’a düşerse Fener Rum Patrikhanesi’ni ziyaret etmeden dönmemenizi öneririz. Çünkü yapı hem Balat’ı anlamak hem de başka bir dini yorumlamak açısından oldukça işlevsel. Bizden söylemesi…

Ahrida Sinagogu

İsmini kurucularının İstanbul’a göç etmeden önce yaşadıkları Makedonya’daki Ohri şehrinden alan Ahrida Sinagogu, İstanbul’daki en büyük sinagog oluşuyla bilinmektedir. 500 kişilik kapasiteye sahip bu sinagog her gün yalnızca saat 10:00’da ziyaretçi kabul etmektedir. Ahrida Sinagogu aynı zamanda dua etme kürsüsünün teknelerin pruvasından ilham alınarak yapılmasıyla diğer sinagoglardan farklılaşır. Kürsünün bu şekilde olmasının Nuh’un Gemisi’ne bir atıf olduğunu düşünen kişilerin sayısı oldukça fazladır.

Balat’ın bugün sahip olduğu kültürel mozaiği anlamak açısından Yahudilerin toplu dua ettikleri Ahrida Sinagogu’nun da semtte bulunuşunu özümsemek gerekir. Çünkü Balat’ta camilerin kilise ve sinagog yapıları ile iç içe olması mekanda hüküm süren atmosferdeki farklılığın en önemli etmenlerindendir.

Balat Merkez Şekercisi

Şeker yemeyi seven biriyseniz size harika bir önerimiz olacak: Balat Merkez Şekercisi… 1879 yılından beri bugünkü dükkanında hizmet veren semtin en ünlü mekanlarından Balat Merkez Şekercisi’nin yöneticileri elde ettikleri günlük kardan çok lezzetli akide şekerini insanlarla buluşturmayı hedefliyor. Bu da markanın başarısının bir tesadüf olmadığını bizlere gösteriyor.  Akide şekerinin yanı sıra ürün gamındaki lokum ve helva çeşitleriyle de beğeni toplayan Balat Merkez Şekercisi, bugüne dek birçok gazetede çıkmış, başka ülkelerden gezginlerin değerlendirme yazılarında yer almış bir mekandır. Siz de Balat’a yolunuz düştüğünde yolculuğunuzu daha lezzetli ve keyifli hale getirmek için şekercinin lezzetlerinden deneyimlemelisiniz.

Tarihi Taş Fırın Evin Unlu Mamulleri

Balat geziniz sırasında karnınız acıkırsa semtin ünlü cafe ve restaurantlarında karnınızı doyurabilmeniz mümkün. Fakat biz size hem daha ekonomik hem de tarihe meydan okuyan bir lezzet önereceğiz. O da; taş fırın simidi. 1923 yılından beri Balat’ta hizmet veren Tarihi Taş Fırın’ın simidi günümüzdeki çoğu simitten farklı. Çünkü artık taş fırınlar geçmişteki kadar popüler değil ve simitler elektrikli fırınlarda pişiriliyor. Bu da simitlerin birçoğunun benzer olmasını beraberinde getiriyor. Oysa Balat’taki simitler taş fırında pişirildiği için daha çıtır, daha gevrek… Bu fırına uğrayanlar evine de simit alarak döndükleri için Tarihi Taş Fırın’da sürekli sıcak ve taze simit çıktığını söylemek mümkün. Siz de fırından dumanı üstünde simitler alarak Balat gezinizi görsel bir keyfin yanı sıra bir lezzet şölenine de dönüştürebilirsiniz.

Balat Seksenler Cafe

Balat gezinizin sonlarına doğru bir fincan güzel kahve içmek isteyeceğinizi düşünerek size semtin en nostaljik cafesini önermek istedik. Eğer Balat’a giderseniz rengarenk dizaynı ve içindeki geçmişi çağrıştıran detaylarla gidenlerin memnun ayrıldığı Nostalji Seksenler Cafe’ye uğramadan dönmeyin. Manzarası ve menüsündeki elementleri sunum şekliyle sizi tatmin edeceğine emin olduğumuz bu cafede seksenler ruhunu deneyimleyerek kendinizi geçmişte hissetmeniz mümkün.

Balat Neden Popüler?

Balat’ın farklı kültürlerden insanların bir arada huzurla yaşadığı bir mekan olduğu için İstanbul’un en gözde semtlerinden biri olduğunu yazımız boyunca anlattık. Şimdi de gençlerin bu mekana çok gitmelerini sağlayan üç etmeni sizlere tanıtacağız.

Balat Duvar Yazıları

Nasıl Karaköy duvarlara çizilen graffitilerle gençlerin en çok uğradığı mekanlardan biri oluyorsa; Balat da duvarlara yazılan yazılarıyla gençlerin ilgisini çekmektedir. Hemen hemen her duvarda görülmesi mümkün bu yazılar buradaki kültürel çeşitliliğin sokaklara yansıması gibidir. Farklı kültürlerden kişiler aşka dair, hayata dair ve dünyaya dair sözlerini duvarlara yazdıkları yazılar aracılığıyla tüm Balatlılarla paylaşmıştır.

Balat Sokakları

Güvenlikli sitelerin sayılarının arttığı, kentsel dönüşümün eski evleri yenilediği günlerde Balat sokakları gençlerin ilgisini çekmektedir. Çünkü bu sokaklar rengarenk evlerle, evler arasına gerilen çamaşır iplerine asılan temiz çamaşırlarla ve artık kentte görmeye alışkın olunmayan malzemelerden inşa edilmiş yapılarla doludur. Farklı olanın ilgi çekici olması gerçeğiyle gençler Balat sokaklarında gezmeyi, fotoğraf çekilmeyi severler.

Balat Merdivenli Yokuş

Balat’ın en renkli sokağı olarak nitelemenin mümkün olduğu Merdivenli Yokuş, yokuşa aşağı kısımdan bakıldığında renklerle dolu bir cümbüşü andırıyor. Gençlerin en çok merak ettikleri sokaklardan yokuş, birbirinden farklı renkteki evlerin karşı karşıya konumlanmasıyla adeta bir masal diyarına benziyor. Ortam bu kadar renkli olunca çekilen fotoğrafların daha canlı olduğunun bilinciyle hareket eden gençler de Balat’ı uğrak yerleri yapıyor.

Balat’tan Ufak Bir Hikaye

Balat’ın Ekonomik Özgürlük İsteyen Kadınlarının Mekanı: Vodina Cafe

Balat’taki ünlü mekanlardan biri de; Balat Kültür Evi… Bu oluşumun ünlü olmasının nedeni ise merkezin ekonomik özgürlük isteyen kadınlara meslek edindirme kurslarının verildiği yer olması…Ayrıca yine bu oluşumda kadınlara uygulanan şiddete dair farkındalık yaratacak eğitimler veriliyor, kadınların sosyal hayata katılımının artması için konuşmalar yapılıyor ve kadınların toplumda kendi özgürlüklerinin farkında birer birey olmasını sağlamak hedefleniyor.

Kadınlarla ilgili takdir edilesi çalışmalar yürüten mekanda bir de bir cafe var ki yolu düşen herkes uğramalı. Vodina Cafe, ev yapımı reçelleriyle, börekleriyle turşularıyla çok ünlü. Özellikle de mekana uğrayan herkes cafenin kahvaltılarının harika olduğunu dile getiriyor. Cafedeki yemekler meslek edindirme kurslarından Gastronomi Kursu’na katılan kadınlar tarafından yapılıyor. Eğer siz de kadınların mücadelesinde ufacık bir rol alarak onlara destek olmak isterseniz kadın hikayeleriyle dolu bu mekanı ziyaret edebilirsiniz.

İstanbul’un keşfedilecek en değerli mekanlarından Balat’ı farklılaştıran tüm unsurları yazımız aracılığıyla sizlerle paylaştık. İstanbul’un tıpkı Balat örneğindeki gibi kültürel dokusuyla sizi hayran bırakacak bir başka mekanını keşfetmek isterseniz İstanbul’daki Küçük Siirt; Kadınlar Pazarı yazımızı da okumanızı öneririz.